Πώς οι εταιρείες χειραγωγούν μέσω των κοινωνικών δικτύων;

Μαρτίου 16, 2022

Πώς οι εταιρείες χειραγωγούν μέσω των κοινωνικών δικτύων;

Από τον Ανδρέα Δεμέναγα,

Αφού παρακολούθησα το πολύ-επιτυχημένο ντοκιμαντέρ του Netflix, Το Μεγάλο Χακάρισμα, μου έγινε επιτέλους κατανοητό το πόσο εύκολα μπορούν εταιρείες κολοσσοί όπως το Facebook να παρακολουθούν τον κάθε χρήστη τους.

Δίνοντας ως παράδειγμα το σκάνδαλο με την Cambridge Analytica, που τράβηξε την προσοχή όλων το 2018, το ντοκιμαντέρ αυτό εξηγεί τις τεχνικές που χρησιμοποιούν τέτοιες εταιρείες για να χειραγωγήσουν τον πληθυσμό μια πόλης, ως και μιας ολόκληρης χώρας.

Πως μπορεί όμως ένας ολόκληρος πληθυσμός να χειραγωγηθεί τόσο εύκολα;

Η απάντηση κρύβεται κυρίως πίσω από την πλήρη άγνοια του κοινού για το τι ακριβώς κάνει ο κάθε άνθρωπος όταν συνδέεται στο Διαδίκτυο. Το μυστικό σε αυτή την υπόθεση είναι ότι ο χρήστης δεν χρειάζεται να κάνει καμία πράξη που θα τον κάνει ευάλωτο σε «επιθέσεις» τρίτων. Μόνο και μόνο το ότι βρίσκεται μέσα στα κοινωνικά δίκτυα και το ότι σερφάρει στο ίντερνετ αρκεί για να γίνει στο τέλος η ζημιά.

Άμα είστε προσεκτικοί, θα είδατε ότι στην παραπάνω παράγραφο έβαλα την λέξη «επιθέσεις» μέσα σε εισαγωγικά. Ο λόγος αυτού είναι διότι στην υπόθεση μας δεν μιλάμε για επιθέσεις μέσω του Διαδικτύου. Κανενός οι φωτογραφίες δεν γίνονται δημόσιες, κανένας κωδικός δεν αποκαλύπτεται και κανένας λογαριασμός δεν «χακάρεται». Αυτό που γίνεται είναι όπως λέμε και στον τίτλο, χειραγώγηση του κοινού.

Ας δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνει πιο σαφές. Έχετε ανοίξει ποτέ μια σελίδα στο διαδίκτυο και να δείτε στα πλάγια μια διαφήμιση των αγαπημένων σας παπουτσιών; Ή μήπως αποφασίσατε να ξεκινήσετε δίαιτα, εγγραφθήκατε λοιπόν σε μερικά group στο Facebook και ξαφνικά έτσι όπως χαζεύατε στο ίντερνετ βλέπετε μια διαφήμιση με τις απόλυτες και ποιο επιτυχημένες τεχνικές για πιο γρήγορο αδυνάτισμα; Όχι, όλα αυτά δεν είναι τυχαία, και παρόλο που τα παραπάνω παραδείγματα μπορεί να φαίνονται σχετικά αθώα, η τεχνική αυτή μπορεί και έχει χρησιμοποιηθεί ακόμα και για πολιτικούς λόγους. Όπως ανέφερα και παραπάνω, κανείς δεν έπαθε κακό, οπότε ούτε γάτα ούτε ζημιά. Σωστά;

Ε λοιπόν λάθος!

Δεν ξέρω αν το καταλάβατε αλλά μόλις σας χειραγωγήθηκαν ώστε να αγοράσετε τα παπούτσια και να δείτε το άρθρο με για το αδυνάτισμα. Και αυτή είναι δυστυχώς η αθώα, απλή μορφή του προβλήματος, το οποίο μπορεί να πάρει μεγάλους ρυθμούς πολύ γρήγορα.

Μια τέτοια περίπτωση ίσχυε και με την Cambridge Analytica, μια εταιρεία δεδομένων με εξειδίκευση στις πολιτικές καμπάνιες. Κατά τις εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ, και με την βοήθεια στοιχείων από το Facebook, η Cambridge Analytica κατάφερε να χτίσει ένα «προφίλ» σε εκατομμύρια Αμερικανούς πολίτες σύμφωνα με τις επιλογές τους στα κοινωνικά δίκτυα και τις πράξεις τους στο διαδίκτυο.

Μάλιστα πηγές από μέσα από την εταιρεία λένε ότι είχαν γύρω στα πέντε χιλιάδες στοιχεία δεδομένων για κάθε Αμερικανό ψηφοφόρο. Με την εντατική χρήση στοχευμένων διαφημίσεων λοιπόν, κατάφεραν να αλλάξουν τα πολιτικά «πιστεύω» πολλών πολιτών, αλλάζοντας έτσι και το τελικό αποτέλεσμα.

Με τον ίδιο τρόπο λοιπόν που σας εμφανίστηκε η καλύτερη λύση για να χάσετε κιλά, μπορεί σε λίγα μόλις χρόνια να σας «χτυπήσουν» με σκοπούς διαφορετικούς και σίγουρα πιο σημαντικούς από το αδυνάτισμα.

Κλείνοντας, είναι γνωστό ότι ένα μεγάλο κομμάτι των χρηστών του ίντερνετ δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις για να προστατεύσει τον εαυτό του από εκείνους που προσπαθούν να τους εκμεταλλευτούν μέσω των πράξεων τους σε αυτό. Ας είμαστε όμως ειλικρινείς.

Ακόμα και όσοι γνωρίζουν την πραγματική κλίμακα των δυνατοτήτων που δίνουν σε τρίτους τα social media, τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο να αντισταθούν στο ανέβασμα ενός story, στο like μιας ανάρτησης από τα άτομα που ακολουθούνε ή στην ένταξη σε ένα group με άτομα που μοιράζονται κοινά ενδιαφέροντα.

Είναι καλό λοιπόν να γνωρίζουμε τι μας γίνεται στο ίντερνετ που χρησιμοποιούμε κάθε μέρα, και τόσο έχουμε όλοι αγαπήσει. Αν σας φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο θα σας συνιστούσα ανεπιφύλακτα να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ του Netflix, “The Great Hack”.

ΠΗΓΗ www.csii.gr